Niet alleen onze hersenen hebben een geheugen, maar ook de cellen in ons lichaam. Als trauma’s en negatieve emoties niet verwerkt worden, zorgt dit celgeheugen ervoor dat ze fysiek in het lichaam opgeslagen worden. Dat we ergens niet – meer – aan denken, betekent dus niet dat het fysiek geen weerslag meer heeft. Wij maken rationeel de balans op, maar ons lichaam ‘weet’ hoe het werkelijk zit.
De Amerikaanse neurowetenschapper dokter Candace Pert deed decennialang intensief wetenschappelijk onderzoek naar het effect van emoties op de cellen in ons lichaam en publiceerde hierover meer dan 250 wetenschappelijke artikelen. In haar boek ‘Molecules of Emotion’ (1997) beschrijft ze hoe neuropeptiden – minuscule eiwitten die neuronen gebruiken om onderling te communiceren – zich aan receptoren op de celwand hechten en zo emotionele informatie door ons hele lichaam sturen.
Non-actieve cellen
Emoties worden dus direct fysiek ervaren door elke cel in ons lichaam. De neuropeptiden hechten zich aan de receptoren op de celwand van elke individuele cel. Hierdoor kunnen bepaalde stofjes juist wel of niet door een cel worden opgenomen of afgescheiden. Als wij een emotie ervaren, zorgt dit ervoor dat er op celniveau iets verandert. Onopgelost trauma en negatieve emoties blokkeren de receptoren waardoor de ‘communicatie’ met andere cellen verstoord raakt en de celstofwisseling negatief beïnvloed wordt. Dit wordt vervolgens ook weer doorgegeven aan de volgende generatie cellen. Hierdoor worden deze cellen als het ware op non-actief gezet. Vaak jaren na een gebeurtenis, uit dit zich in psychische of fysieke klachten.
Genen, hersenen en gedrag
Hoewel jarenlang werd aangenomen dat ons immuunsysteem een autonoom werkend systeem was, is de klinische PNI ofwel de Klinische Psycho-neuro-immunologie, er al lang achter dat dit niet klopt. Onze hersenen en ons immuunsysteem zijn, met name dankzij de neuropeptiden, voortdurend met elkaar ‘in gesprek’. Er zijn inmiddels meer dan honderd verschillende neuropeptiden ontdekt, die allemaal een specifieke functie vervullen binnen ons zenuwstelsel. En ze blijken ook in staat om genexpressie te beïnvloeden en nieuwe synapsen aan te maken. Ze kunnen hersenen dus voor langere tijd veranderen, met name op het gebied van emoties en andere psychologische functies. Hiermee hebben ze concreet invloed op ons gedrag. Ze spelen onder andere een rol bij voortplanting, beloningsgedrag, sociaal gedrag, leervermogen en geheugen. Neuropeptiden hoeven niet fysiek met elkaar verbonden te zijn om met elkaar te kunnen communiceren. Ze vormen als het ware ook een ‘draadloos netwerk’ in onze hersenen. Neurobiologen zijn er onlangs in geslaagd om dit hersennetwerk in kaart te brengen.
Trauma-DNA
We zijn dus eigenlijk helemaal niet zo rationeel als we zelf denken. De manier waarop wij dingen beleven, de manier waarop wij handelen, reageren, in het leven staan, kortom hoe wij onszelf en anderen zien, blijkt een complex samenspel te zijn van fysiologische en psychologische processen die elkaar continu beïnvloeden. Een trauma zit niet alleen in je hoofd, het zit ook in je cellen. Daarbij zou de term ‘trauma’ anders geïnterpreteerd moeten worden. Ook gebeurtenissen die wij niet als schokkend ervaren, kunnen een trauma veroorzaken. Trauma is simpelweg alles wat je zenuwstelsel niet heeft kunnen verwerken. Inmiddels is ook wetenschappelijk aangetoond dat trauma’s via het DNA kunnen worden doorgegeven aan volgende generaties. Dit wordt intergenerationeel trauma genoemd. Hier heb je zelf geen weet van, maar het beïnvloedt wel jouw gezondheid. En de gezondheid van je kinderen, als jij hier zelf niet actief mee aan de slag gaat. Op basis van de huidige wetenschappelijke inzichten, zou nu toch geconcludeerd mogen worden dat mentale, fysieke, emotionele, spirituele en energetische aspecten niet los van elkaar kunnen worden gezien. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en van grote invloed op onze fysieke en mentale gezondheid.
Literatuurlijst: Pert C.B. (1997). Molecules of Emotion – Why You Feel The Way You Feel. New York, United States, Simon & Schuster LLC.
Natura foundation. (2016, 11 november). Steeds meer bewijs voor interactie hersenen en immuunsysteem. Geraadpleegd op 7 maart 2024, van https://www.naturafoundation.nl/kenniscentrum.
Persdienst KU Leuven. (2023, 15 november). Neurobiologen brengen ‘draadloos’ hersennetwerk in kaart. Geraadpleegd op 7 maart 2024, van https://nieuws.kuleuven.be.
Wolynn. M. (2022) It Didn’t Start With You – How inherited family trauma shapes who we are and how to end the cycle. London, UK, Vermilion/Penquin Random House.